Balat Kültür Evi

Web sitesi : www.balatkulturevi.org

TSKF Balat Kültür Evi (BKE) eğitim ve işbirliği yoluyla kadın ve kız çocuklarına destek sağlayan bir TSKF projesidir. Bugüne dek Balat mahallesinde yaşayan çocuklara verilen gönüllü etüt ve eğitim destek programları, Balat kadınlarının kişisel, bilişsel ve ekonomik kalkınmalarına yönelik projeler ve kültür sanat etkinlikleri ile yüzlerce kişinin hayatına dokunmuştur. 

Balat Kültür Evi Yönetimi TSKF bünyesinde oluşturulan ayrı bir yönetmelik ile işler. Başkanı TSKF Yönetim Kurulu tarafından seçilir. Balat Yürütme Kurulu Balat Başkanı tarafından belirlenir. Balat Kültür Evi Yürütme Kurulu, TSKF Tüzük ve yönetmeliklerinde belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda çalışmalarını sürdürür.

Yüzlerce yıl kültürler arası alışverişin merkezi olagelmiş Balat’ın yıllar içinde yeni katmanlarla çoğalan demografik çeşitliliği, yazık ki politik iklimde yükselen ırkçı ve ayrıştırıcı söylemlerle kültürel çatışmaya dönüşme tehlikesini barındırmaktadır. Mahalledeki gençler kendi cemaatleri içine kapanmış kültürel diyaloğa kapalı, gelecek umudunu barındırmayan, eğitimden kopuk ve çeteleşmelerin pençesindedir. TSKF Balat Kültür Evi (BKE) 2010 yılından bu yana da Balat’ta kültür ve sanat aktiviteleri, sergiler ve söyleşiler düzenlenen, kadınların istihdamı ve ekonomik olarak güçlendirilmesi için projeler üreten, mahallenin kadın ve çocuklarının düzenli seminerler, eğitimler ve toplantılar yoluyla kullandığı bir mekândır. Kültür’ü odağına alan mahalledeki neredeyse tek oluşumdur.
 

A.1.) DEĞERLERİMİZ
Kadını Odağına Alan, Birleştirici Mekansal Bir Sembol: Balat Kültür Evi

İstanbul asırlar boyu sayısız millete, kültüre, ırka, mezhebe kucak açmış dendiğinde aklımıza ilk olarak gelmesi gereken Fener ve Balat semtleridir. İstanbul’da 72 millet yaşıyor denirken Fener ve Balat kastedilmiş olmalı. Sinagogların, camilerin ve kiliselerin adeta sırt sırta inşa edildiği nadide iki mahalle. Parlak dönemlerinde İstanbul’un hem varlık manasında hem de kültür bakımında en zengin yerleşimlerinden diye niteleniyor.
Tarihinin izdüşümü olsa gerek, bugün de iç ve dış göçle gelen çeşitli halkarı bağrında yaşatıyor Fener ve Balat. Bölgenin son 15-20 yıllık serüveninde ise dokusunu bozmadan sokaklarını, evlerini, ortak alanlarını yeniden canlandıran restorasyonlar öne çıkıyor. Elbette ki bir yerleşimin yeniden hayat bulması sadece mekanların sokakların yenilenmesinden ibaret bir gayretle mümkün olamaz. Mahallenin kültürünün, geçmişinin de tazelenerek yeniden yaşanması, yaşatılması için çalışılmalıdır. İşte bu dilekle, mahallenin geçmişine ait bir binayı özüne uygun koruyarak semt sakinlerinin, özellikle de dış mekanları kullanma konusunda cinsiyetçi kısıtlamalara maruz bırakılan kadın ve kız çocuklarının yararlandığı bir “kültür evi” haline getirmeye çalıştık.

Küçük bir dünya minyatürü olarak nitelenen Balat, bir zamanlar meyhanecisi Rum, ciğercisi Kürt, sobacısı Bulgar, tulumbacısı Yahudi, nalburu Boşnak, demircisi Roman, yoğurtçusu Arnavut, yorgancısı Türk, aktarı Pomak, kebapçısı Arap, balıkçısı Laz, diye devam eden, “iyi komşuların” semti. Fener ve Balat’lı halkların bayramlarını aynı göğün altında kutlarken, dertlerine aynı bulutun gölgesinde ağlarken, sevinçte ve kederde buluşmadığını düşünmek bugünden bakınca bile mümkün değil. Aynı ağacın gölgesinde nefeslenen yaş almış sakinleri, aynı duvara sevdiğinin adını yazan gençleri, aynı rüzgarla saçlarını savuran kadınları, aynı kaldırımda sek sek oynayan çocuklarının hangi dili konuştukları zamanları hatırlamak ve hatırlatmak bu “iyi komşulara” borcumuzdur.
 

B) PROJELER

B1) KOROBİZ PROJESİ

TSKF Balat Kültür Evi’nin çeperinde camiler, Sinagoglar, Fener Rum Patrikhanesi, Sveti Stefan Kilisesi, Ahrida Sinagogu bulunmaktadır. Yerleşik nüfus Romanlar, Güneydoğu, Doğu Anadolu ve Karadeniz’den iç göçle gelen Türkler, Kürtler, son dönemde bölgeye yerleşen Suriyeli göçmenlerle karma bir yapıya sahiptir. Haliç’in karşı kıyısında Süryaniler ve Ermeni cemaatine ait toplulukların yerleşimleri-ibadethaneleri mevcuttur. Balat Kültür Evi çatısı altında, bu büyük zenginliği görünür kılmak, farklı kültürlerin hikâyelerini, masallarını, meselllerini derlemek ve farklı dilde ama ortak duygularla yazılmış şarkılarını söyleyecek karma bir koro oluşturmak hedeflenmiştir. Böylece sanatın birleştirici gücü ile gençlere birbirinin acılarını ve sevinçlerini tanıma fırsatı verilecek ve kültürler arası diyalog yeniden inşa edilmeye çalışılacaktır.

KoroBİZ İstanbul’da ve Balat semtindeki farklı cemaat ve topluluklara mensup 15-29 yaş arası gençlerden oluşturulması planlanan ve gençlerin ‘Ötekinin’ şarkılarını ve Hikâyelerini öğreneceği bir diyalog korosu olarak tasarlanmıştır. Diyaloğun temel aracı olarak söz ve müzik, şarkılar ve masallar, meseller, hikâyeler belirlenmiştir. Bu çalışma kültürler arası diyaloğu güçlendirerek mahalleyi yeniden örgütleyecektir. Çatışma yerini müzikle beslenen ahenkli bir diyaloğa bırakacaktır.

Proje ile sadece doğrudan faydalanıcı olacak KoroBiz bileşenleri değil, konserler yoluyla bu çalışmayla tanışacak binlerce seyirci de birer diyalog elçisi haline gelecektir.

Proje 10 Şubat 2022 tarihinde başlamıştır. 9 Kasım 2022 Tarihinde sona erecektir.

B2) KADINCA OKUMALAR

TSKF Balat Kültür Evi kültür ve sanatın insanı geliştiren ve birleştirici gücüne olan inancıyla bir Kitap Kulübü kurmuştur.

Bu kitap kulübünde özellikle kadınca toplumsal duyarlılık, kadın sorunu, eşitsizlik, kadının toplumu dönüştürücü etkisi, kadına karşı şiddet gibi eksenlerde yazan ve/veya yükselmekte olan ve sayısı son on yılda hızla artan ve literatürde artık bir kadın yazınından ve Feminist edebiyattan bahsettiren Kadın Yazarlar konuk edilecektir.

Kadınca Okumalar adından da anlaşılacağı üzere Kadınlardan oluşan ve kadın yazarları konuk eden bir Kitap Kulübüdür. Eşitlikçi perspektifte daima kadınlarla ittifak içinde olmuş ve kadın perspektifinden bakabilen, barışçıl, şiddet dili içermeyen, eşitlikçi erkek yazarlarda sürece dâhil edilecektir.

Kitap Kulübü Maksimum 35 katılımcı almakta ve zoom üzerinden gerçekleştirilen toplantılarda tüm katılımcılar interaktif olarak söz alarak görüşleri ve duyguları ile katkı sunmaktadırlar.
Kadınca Okumalar ilk iki serisi Moderasyonunu Doç. Dr. Seza Yılancıoğlu gerçekleştirmiştir.

1. Kadınca Okumalar Serisinde Melisa Kesmez’in Nohut Oda ve Bazen Bahar Öykü kitapları ile Figen Şakacı’nın Hayriye Hanım’ı Kim Çaldı Romanı okunmuştur. Şubat-Mart 2022 Tarihlerinde gerçekleşmiştir.

2. Kadınca Okumalar serisi Asuman Figen Tümer’in Kura’nın Şarkısı ve Pelin Buzluk’un Deli Bal ve Kanatları Ölü Açıklığında Kitapları ile Mayıs -Haziran 2022 arasında gerçekleştirilecektir.

B3) EŞİTLİK VE DAYANIŞMA İÇİN KADIN ÇALIŞTAYI

Birleşmiş Milletler (BM) Kadın, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele Günü’nde başlayan, 10 Aralık İnsan Hakları Günü’ne kadar süren “Cinsiyet Temelli Şiddete Karşı 16 Gün Aktivizm” başlıklı bir kampanyayı tüm dünyada uygulama çağrısı yapmıştır. Bu çağrıya aşağıdaki başlıklar etrafında derinlemesine konuşarak ve yeni strateji ve işbirlikleri örerek cevap vermek hedefiyle farklı sivil Toplum Örgütlerine davet gönderilmiştir.

• Kadına Yönelik Şiddetle mücadele ve ev içi şiddeti önlemek için mevcut Hukuksal alt yapının uygulama araçlarını geliştirmek; • Kadının çalışma yaşamında tutulması için kamu ve özel sektör tarafından acil düzenleme gereken alanları belirlenmek;

• Uluslararası kadın örgütleri ile dayanışmayı güçlendirmek, iletişim ağları örebilmek;

• Ulusal ve uluslararası alanda savunuculuk ve lobicilik faaliyetlerini güçlendirebilmek;

• Kadın dostu Feminist bir anayasa için taleplerimizi belirlemek, Cinsiyetçi bir toplumsal işbölümünü engellemek için, Birlikte oluşturacağımız Toplumsal Cinsiyet Eşitliği perspektifini politikalara, eylem planlarına, yönerge ve idari işlemlere yansıtabilmek için birlikte çalışma çağrımıza cevap veren Sivil Toplum Kurumu temsilcileri ile Balat Kültür Evi’nde buluşulmuştur.

04. Aralık 2021 tarihinde gerçekleşen Kadın Çalıştayı’na 63 kadın katılmıştır. Katılımcı Kurumlar:

Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu
EŞİK-Eşitlik İçin Kadın Platformu Gönüllüleri
SES- Eşitlik ve Dayanışma Derneği
Türk Hukukçu Kadınlar Derneği
KAGİDER-Kadın Girişimcileri Derneği
TMMOB Kadın Çalışma Grubu
TTB - Türk Tabipleri Birliği-Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu
Adli Tıp Uzmanları Derneği
PWN İstanbul
Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi
Sosyal Haklar Derneği
BİLGİGENDER
Kadın Eserleri Kütüphanesi Bilgi Merkezi Vakfı
EŞİTİZ -Eşitlik İzleme Kadın Grubu

5 farklı odak konuda toplanan metinler derlenerek tek bir sonuç metni oluşturuldu ve tüm katılımcı Kurumların Yönetim Kurulları onayına sunuldu. Kurumlardan gelen düzeltmeler eklendikten sonra tekrar gönderilen ve son onay alınan kurumlara sonuç metni iletildi ve 23 Aralık 2021 tarihinde tüm katılımcı kurumlar tarafından sosyal medya hesaplarında paylaşıldı. Toplam 12 STK imzasıyla sonuç metni yayınlandı.

EŞİTLİK VE DAYANIŞMA İÇİN KADIN ÇALIŞTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ (4 Aralık 2021)

Birleşmiş Milletler, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Mücadele Günü’nde başlayan, 10 Aralık İnsan Hakları Günü’ne kadar süren “Cinsiyet Temelli Şiddete Karşı 16 Gün Aktivizm” başlıklı bir kampanyayı tüm dünyada uygulama çağrısı yapmıştır. Kadınlar ve kız çocuklarının yaşamlarının iyileştirilmesi ve kadınların güçlendirilmesi için çalışan İş ve Meslek Sahibi kadınların kurduğu, uluslararası bir örgütlenmenin parçası olan Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu bu çağrıya, yeni stratejileri-yeni işbirlikleri ile ören bir ‘Kadın Çalıştayı’ ile cevap verdi.

Kadınlar, kadın örgütleri ve karma örgütlerin eşitlik-kadın çalışma grupları olarak bizler, Birbirimize en çok ihtiyacımız olan zamandayız. Mümkün olan en geniş kadın dayanışma ağını kurmak için, sınıf-eğitim-ırk-eksen farkı gözetmeyerek, sadece kadın olduğumuz için maruz kaldığımız şiddet gerçeğini dönüştürmek için birlikte hareket edeceğiz.

Erkek egemen zihniyetin bozduğu demokratik ortamı, barışçıl ve kapsayıcı bir kadın diliyle yeniden kuracağız. Sosyal adaleti korumak için haklarımızı savunacağız. Kadın örgütlenmeleri arasında hiyerarşiyi ortadan kaldırarak, eşitlikçi çatı yapılanmaları destekleyeceğiz. Eşitliği önce kendi aramızda, sonra toplumda öreceğiz. Karma kurumlarda meclisler olarak örgütlenen kadınların ve kadın çalışma gruplarının yanında olacağız. Pandemi ile değişen yeni ekonomik-politik koşullara uyarlanabilen kadın politikaları oluşturulması için birlikte savunuculuk yapacağız.

Üzerinde uzlaşma sağladığımız 5 başlıktaki taleplerimiz;

1. Eşit yurttaşlık hakkı ve eşit temsiliyet: Mutlak eşitlik hedefinin sadece sayısal olarak değil, karar mekanizmalarında da hayata geçirilmesi için kamuda, özel sektörde, siyasette ve tüm alanlarda uygulanması için birlikte çalışacağız. Politika kadın ve erkeğin eşit olarak temsil edilmesi gereken bir alandır. Enerji, ulaşım, çevre, eğitim, sağlık ve yaşamı ilgilendiren tüm alanlarda, politikalar oluşturulurken de kadın eksenli bir katılımın sağlanması bir zorunluluktur. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinin (AKPM) seçim sistemleri yolu ile kadınların politikadaki temsilinin arttırılması yönündeki kararının uygulanması için çalışacağız. Bu bağlamda siyasi partilere ve tüm kurumlara eşit temsilin sağlanması yönünde adım atma çağrısında bulunuyoruz. Farklılıkları geride bırakmayan eşitlikçi bir yasal ve kamusal zemin oluşana kadar birlikte mücadele edeceğiz.

2. Kazanılmış haklarımızdan vazgeçilmemesi: İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa kadın kazanımlarının altın belgesidir. Kadınların onlarca yıllık mücadelesi ve emeğiyle oluşturulan sözleşme tekrar hayata geçirilmeli ve uygulama yasası etkin hale getirilmelidir. CEDAW hükümleri uygulanmalıdır. Bu belgeler herkes için eşitlikçi, kapsayıcı ve çeşitlilikleri kucaklayıcı bir perspektif oluşturur. Mevcut kazanımlarımıza dokunulmamasının ve uygulanmalarının birlikte takipçisi olacağız.

3. Evde, işte, sokakta, şiddetsiz yaşam sürmemiz için acil eylem planının uygulanması: 6284 sayılı kanunun uygulanması hiçbir şartla askıya alınmamalıdır. 6284 sayılı kanun amacı dışında kullanılmamalıdır. Cinsel suçlarda etkin ve etkili kararlar verilmelidir, 7/24 ulaşılabilir cinsel şiddet kriz merkezleri kurulmalıdır. Üniversitelerin, Hastanelerin, Adli Tıp Kurumu’nun, Dünya Sağlık Örgütü’nce belirlenen çağdaş bilimsel verilerle, insanların bedensel ve ruhsal olarak bir bütün olduğunu gözden kaçırmadan çalışması sağlanmalıdır. Nüfusu 50 bini aşan her yerleşim birimine sığınak şartı getirilmelidir. Medya şiddet haberlerini şiddetin pornografisi yaparak detaylı olarak vermemeli, haber diline özen göstermeli ve şiddeti normalleştirmemelidir. 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesinin uygulanmasına yönelik olarak farkındalıklar yaratılmalı ve eğitimler verilmelidir. Mülki amirlerin kadına yönelik şiddet başvurularında gecikmeksizin koruma tedbirleri alması gereklidir. Mahkemelerde uzaklaştırma sürelerinin kısa ve dar kapsamlı olması ve uzaklaştırma kararlarının tekrarlanmaması kadına yönelik şiddeti arttıran etkenlerdendir.

4. Kadınlar ve kız çocukları için eğitimin eşitlikçi, ayrımcılıktan uzak, erişilebilir hale getirilmesi: Kız çocuklarının okullaşması için 4+4+4 sistemi kaldırılmalı, Her türlü cinsiyetçi söylemden kaçınılmalıdır. Okul kitaplarında kadını sadece ev içi görevlere sıkıştıran cinsiyetçi söylemler ve görseller ayıklanmalıdır.

5. Eşit istihdam, eşit işe eşit ücret politikası, eşit özlük hakları ve terfi, görünmeyen kadın emeğinin güvence altına alınması:

• Kadınları da odağına alan eşitlikçi bir bütçe ile bakım ekonomisine dayalı yeni bir ekonomik sistem öneriyoruz. Yeşil-Mor Ekonominin güçlendirilmesi kadın istihdamını arttıracak ve çevreyi koruyacaktır. Sosyal hizmet alanlarının artırılması ve ev içi bakım emeğinin kreşler, yaşlı bakım evleri, hasta bakım birimleri ve benzerleri ile kamusallaştırılması kadının zaman yoksunluğunu ortadan kaldıracak, iş yaşamında tutunmasını ve kalıcılığını sağlayacak, yerini sağlamlaştıracaktır.

• ILO 190 Sözleşmesinin onaylanmasını, işçi ve işveren örgütleriyle birlikte, herkes için onurlu, güvenli ve sağlıklı bir çalışma yaşamı inşa edilmesini talep ediyoruz.

• Tüm çalışanların ve çalışan adaylarının üniversitelerin ve yetkin sivil toplum örgütlerinin ortaklığıyla oluşturulan yapıların ilgili birimlerinden Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eğitimi ve Sertifikası almasının İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarının bir parçası haline getirilmesini; işyerlerinin toplumsal cinsiyet eşitliği eylem planı, politika belgesi veya yönergesi oluşturmasını; şiddetle mücadele amacıyla Eşitlik Dayanışma ve Danışma Birimleri kurulmasını talep ediyoruz.

• İşyerlerinde, kimlikleri korunarak/saklanarak, kadın sığınma evlerinden şiddet mağduru kadın çalıştırma zorunluluğu oluşturulmasını talep ediyoruz.

Son yıllarda, dünyada kadın kazanımlarını geri alma yönündeki girişimleri endişeyle izliyoruz; Bu bağlamda ülkemizdeki kadınların yalnız olmadığını biliyor, tüm dünyadaki kadınlarla birlikte savunuculuk ağımızı örerek ilişkilerimizi güçlendirmeyi hedefliyoruz.

Kimseyi geride bırakmadan el ele yan yana yürüyecek ve eşitliği öreceğiz. Düğümleri birlikte çözeceğiz.
 

EŞİTLİK VE DAYANIŞMA İÇİN KADIN ÇALIŞTAYI KATILIMCI KURUMLAR-PLATFORMLAR

Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu
EŞİK-Eşitlik İçin Kadın Platformu Gönüllüleri
SES- Eşitlik ve Dayanışma Derneği Türk Hukukçu Kadınlar Derneği
KAGİDER-Kadın Girişimcileri Derneği
TMMOB Kadın Çalışma Grubu
TTB - Türk Tabipleri Birliği-Kadın Hekimlik ve Kadın Sağlığı Kolu
Adli Tıp Uzmanları Derneği
PWN İstanbul
Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi
Sosyal Haklar Derneği
EŞİTİZ -Eşitlik İzleme Kadın Grubu

B4) BALAT ÇOCUKLARI EĞİTİM DESTEK PROGRAMI

Balat semtinde yaşayan ilköğretim çağındaki çocuklara yönelik olarak her cumartesi düzenlene eğitim destek etütlerine kayıtlı öğrenciler Ekim ayından Haziran ayına kadar bu eğitimlere düzenli katılırlar.

Bu Eğitimleri Soroptimist Kulüpleri Üyeleri, eşleri, çocukları ve Kulüplerin eğitim desteği verdiği Üniversite öğrencileri gönüllü olarak yapmaktadır. Eğitmenler kendi aralarında gruplarda birleştirilerek dönüşümlü olarak eğitimi sürdürmektedirler.

2021-2022 Eğitim döneminde 4 farklı sınıfta etüt desteği verilmektedir.

• 2.-3. Sınıf Matematik Etüdü
• 4.-5. Sınıf Matematik Etüdü
• 2.-3. Sınıf İngilizce Etüdü
• 4.-5. Sınıf İngilizce Etüdü


 

B5) BALAT BULUŞMALARI

Balat mahallesinde yaşayan Kadınlar için her hafta düzenlenen seminerlerdir. Bu seminerler öncelikli olarak kadınlara, çocuklara ve gençlere yönelik olarak gerçekleştirilir. TSKF hedeflerine uygun olarak beş odak grupta planlanır:

• Eğitim (hukuki haklar, finansal okuryazarlık, ebeveyn-çocuk ilişkisi, psikolojik destek programları vb)
• Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Sağlanması & Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele
• Kadının Ekonomik Güçlenmesi
• Sağlık
• Sürdürülebilir Çevre Eğitimler resmi tatil günleri hariç her cumartesi gerçekleştirilir. Balat Kültür Evi Yönetimi ve İstanbul Kulüpleri bu buluşmaları işbirliği içinde birlikte organize ederler.

 

C) ETKİNLİKLER

C1) BALAT ŞENLİKLERİ

Balat da her yıl yeni yılı ve baharı karşılarken kadın el emeğinin değerlendirilmesi amacıyla takas şenlikleri düzenlenir. Kadınların mekânı Kadın üreticilere kapılarını açar ve misafir eder. Ayrıca her yıl etütlere katılan çocuklar için 23 Nisan şenliği, 8 Mart Dünya Kadınlar günü etkinlikleri düzenlenir. Balat tüm özel günlerde kapılarını düzenlediği organizasyonlarla dışarıya açar. Bu organizasyonlar müzik ve sanat etkinlikleri ile keyifli buluşmalara dönüşür.

C2) KÜLTÜR-SANAT ETKİNLİKLERİ

2021-2022 sezonunda 3 Müzik Dinletisi gerçekleştirilmiştir.
27 Kasım 2021 Ece Atlık- Çello Dinletisi
27 Kasım 2021 Alp Tiner ve Ekin Çapan
13 Şubat 2022 Alp Tiner ve Ekin Çapan-Aşka Dair Şarkılar

C3) 23 NİSAN ÇOCUK ŞENLİĞİ

Her yıl Şişli Soroptimist Kulübü katkısıyla Balat’da yaşayan çocuklar için kültür evimizde bir çocuk şenliği düzenlenir ve ailelerle birlikte kutlanır.

C4) SOROPTİMİST KULÜPLERİ TOPLANTILARI

Balat Kültür Evi tüm Soroptimist Kulüplerinin toplantıları ve özel etkinlikleri için kapılarını açık tutmaktadır.